ΧΡΟΝΟΜΗΧΑΝΗ: Pavlov's Dog - Pampered Menial [1974]

HTAN 1973 όταν μια παρέα νεαρών από το St. Louis του Μιζούρι αποφάσισε να ακολουθήσει τα βήματα των... κοντοχωριανών τους, Kansas, φτιάχνοντας ένα γκρουπ που θα έπαιζε μελωδικό progressive rock, όταν όλοι γύρω τους χόρευαν country στα πανηγύρια και άκουγαν jazz. To λατινικό «Anno Mundi» (μτφ. από καταβολής κόσμου) δεν άρεσε για όνομα στον τραγουδιστή της μπάντας, David Surkamp, καθώς τον είχε συνεπάρει η ιστορία τoυ πειράματος με τους σκύλους του Παβλόφ...

{42 χρόνια μετά την κυκλοφορία του, οι Pavlov's Dog μοιάζουν να κάνουν το πείραμα του Παβλόφ στους ακροατές τους}

Για πολλά χρόνια πριν την αυγή του 1900, η ψυχολογία και η ψυχιατρική θεωρούσαν ότι ένας οργανισμός λάμβανε ερεθίσματα και επεξεργαζόταν εντολές χωρίς προσωπική διεργασία. Εκείνο το διάστημα ο Ρώσος φυσιολόγος, Ιβάν Παβλόφ (1849-1936), πειραματιζόταν πάνω σε σκύλους, μελετώντας το πεπτικό σύστημά τους, κάτι για το οποίο είχε κατηγορηθεί για βασανιστήρια στα συμπαθή τετράποδα. Καθώς είχε εστιάσει στη συμπεριφορά τους, παρατήρησε ότι μόλις πλησίαζε η ώρα του φαγητού, άρχιζαν να τρέχουν τα σάλια των ζώων.

Ετσι, χρησιμοποίησε διάφορα ερεθίσματα για να εξετάσει αν τα σκυλιά πράγματι αντιδρούσαν σε αυτό που προσλάμβαναν ως φορέα του φαγητού κι όχι το ίδιο το φαγητό. Ο επιστήμονας, δημιούργησε δύο ομάδες σκύλων: η μία έτρωγε σε σταθερή ώρα κάθε μέρα. Η άλλη έτρωγε και αυτή σε σταθερή ώρα, αφού όμως αρκετά λεπτά πριν ηχούσε ένα κουδούνι. Μέρες μετά άρχισε να χτυπά το κουδούνι (κατά άλλες πηγές ήταν άλλοι ήχοι) σε διαφορετικές ώρες. Τότε παρατήρησε σιελόρροια στους σκύλους της β' ομάδας, πριν αυτοί δουν καν ή μυρίσουν το φαγητό.

Ο Παβλόφ συμπέρανε ότι όπως ο σκύλος, έτσι και ο άνθρωπος, μπορεί να συνδέει τεχνητά ερεθίσματα με ενστικτώδεις λειτουργίες του οργανισμού (εξαρτημένα αντανακλαστικά). Ηταν μία ριζοσπαστική ανακάλυψη στον τομέα της ψυχολογίας, η οποία του χάρισε το Νόμπελ Ιατρικής το 1904.

Γυρίζοντας το χρόνο μπροστά ξανά, φτάνουμε πάλι στο St. Louis, όπου οι Pavlov's Dog πλέον, παίζουν διάφορα live και σιγά σιγά «χτίζουν» όνομα, ως «μια νέα μπάντα με έναν τραγουδιστή με παράξενη, ανδρόγυνη, φωνή». Η ABC Records θα πάρει πρώτη το ρίσκο και θα κυκλοφορήσει το 1974, εννέα κομμάτια του γκρουπ, το άλμπουμ που σήμερα οι περισσότεροι γνωρίζουμε ως Pampered Menial. Λίγο αργότερα, το άλμπουμ θα βρεθεί στα δισκοπωλεία και με την ετικέτα της Columbia, με τις δύο εταιρίες να ερίζουν για την πατρότητα της κυκλοφορίας, εμφανίζοντας και οι δύο, υπογεγραμμένα συμβόλαια από τους Pavlov's Dog.

To Pampered Menial, μαγνητίζει την προσοχή οπαδών του rock και κριτικών, όμως δεν καταφέρνει να γίνει επιτυχία. Παρότι έχει πιασάρικα κομμάτια, αρκετά radio-friendly ύφος, όπως δουλειές των Kansas και των Styx ή πολύ αργότερα των TOTO, το άλμπουμ θα μείνει στο περιθώριο.

Η εποχή εκείνη, όμως, αγαπά με... υστερία τους μύθους και την παραφιλολογία και ως διά μαγείας, δημιουργούνται διάφορες φήμες, oι οποίες γιγαντώνονται χρόνο με το χρόνο και αφορούν στον David Surkamp και τη μυστηριώδη φωνή του. Το Julia ακούγεται όλο και πιο πολύ στο ραδιόφωνο, συνοδευόμενο από ιστορίες (για αγρίους) που κάνουν λόγο, άλλες για κάποιον παράξενο νάνο τραγουδιστή, άλλες για ότι ο Surkamp είναι γυναίκα (!!!) στην πραγματικότητα και άλλες για αυτοκτονία του καλλιτέχνη μετά το άλμπουμ επειδή δεν άντεχε το... bullying λόγω της φωνής, μια θεωρία που συζητούσαμε ευρέως και στην Ελλάδα, θυμάμαι.

Ετσι, οι Pavlov's Dog και το Pampered Menial θα γίνουν γνωστοί, ουσιαστικά, μετά την οριστική (για την εποχή) διάλυσή τους, το 1980, με προπομπό το Julia. Πέραν, όμως, των σκύλων, των επιστημόνων και του... ράδιο αρβύλα, υπάρχει και το πραγματικό περιεχόμενο του άλμπουμ. To προαναφερθέν κομμάτι έμελλε να γίνει το σήμα κατατεθέν τους με τον υπέροχο λυρισμό και την ενορχήστρωσή του, όμως το γκρουπ έδωσε ρεσιτάλ πολυφωνίας τόσο μέσα από την ερμηνεία του Surkamp, όσο και από την κιθάρα του Scorfina, τα πλήκτρα του Hamilton, το mellotron και το φλάουτο του Doug Rayburn (έφυγε από κοντά μας το 2012), το μαγικό βιολί και το vitar του Siegfried Carver (πέθανε το 2009), το «πρωτόγονο» μπάσο του Stockton και τα τύμπανα του υπέροχου Mike Safron, σε όλα τα κομμάτια.

Στο Pampered Menial κανείς δεν επιδιώκει να ξεχωρίσει με το παίξιμό του. Hamilton, Rayburn και Carver σερβίρουν υπέροχους prog ρυθμoύς στον Scorfina, ο οποίος έρχεται και τελειοποιεί τις συνθέσεις με πιασάρικα ριφ και εξαιρετικά solos, όπως στο επικό Song Dance (ακούστε το solo βιολιού πάνω στο ριφ και μετά, σπαρταριστό progressive με bluesy πιάνο). Το falsetto της φωνής του Surkamp προκαλεί ρίγη, παρά τη μικρή... «υπερβολή» του στο Late November. Στο άλμπουμ θα απολαύσουμε το ταίριασμα του βιολιού, των πλήκτρων και του φλάουτου με τις φωνητικές χορδές του τραγουδιστή τόσο στο Julia, όσο και στο ροκ εν ρολ Natchez Trace ή το ατμοσφαιρικό Fast Gun και το επιβλητικό AOR αριστούργημα, Theme From Subway Sue και τόσα άλλα που κάνουν κάποιες «ατέλειες» (το... «φτωχό» γύρισμα του Safron στα ντραμς στο Late November) να περνούν απαρατήρητες. 

Γεμάτο συναισθήματα, το Pampered Menial «ακροβατεί» διακριτικά στα «σύνορα» ιδιωμάτων όπως του progressive, του hard rock, του folk, του AOR, ακόμη και της pop μουσικής, όμως οποιοσδήποτε προσπαθήσει να απομονώσει αυτές τις μουσικές, θα χάσει. Το συγκεκριμένο άλμπουμ πρέπει να το «δει» ο ακροατής σφαιρικά. Οπως ακριβώς το εξώφυλλό του, ένα έργο του Robert Vernon του 1849 με τίτλο «Horace». Οι Pavlov's Dog ακόμη και στις μέρες μας, 42 χρόνια μετά τη σπουδαία αυτή κυκλοφορία, μοιάζουν να κάνουν το πείραμα του Pavlov με τους ακροατές τους...

Tracklisting:

1. Julia ((David Surkamp) 3:10

2. Late November (Surkamp, Steve Scorfina) 3:12

3. Song Dance (Mike Safron) 4:59 

4. Fast Gun (Surkamp) 3:04 

5. Natchez Trace (Scorfina) 3:42 

6. Theme From Subway Sue (Surkamp) 4:25 

7. Episode (Surkamp) 4:04 

8. Preludin (Siegfried Carver) 1:39 

9. Of Once and Future Kings (Surkamp) 5:27

THE SHADOW