ΧΡΟΝΟΜΗΧΑΝΗ: Black Sabbath - Heaven And Hell [1980]

 

ΓΙΑ TOYΣ φίλους των Black Sabbath, το Heaven And Hell θα μπορούσε να αποτελεί... casus belli. Kι αυτό, διότι υπάρχει ένας μεγάλος όγκος οπαδων (πιστών στην εποχή Ozzy) που θεωρεί (όπως ο Zakk Wylde) το συγκεκριμένο άλμπουμ, ένα είδος project, καθώς πιστεύει πως οι Black Sabbath, ουσιαστικά, ολοκλήρωσαν την πορεία τους στα 70's. Η άλλη πλευρά, υποστηρίζει ότι η περίοδος Dio, ανέδειξε το πραγματικό πρόσωπο της σημαντικότερης μπάντας του heavy metal. Κανείς, όμως, δεν γίνεται καν να ψελλίσει, ότι το Heaven And Hell δεν είναι ένα από τα σπουδαιότερα άλμπουμ στην ιστορία του σκληρού ήχου...

Αν με ρωτούσαν «ποιά είναι τα 5 άλμπουμ

που ορίζουν το heavy metal;», το Heaven

And Hell θα ήταν μέσα σ΄αυτά, χωρίς 2η σκέψη

Εγώ, ανήκω σ' αυτούς που θεωρούν ότι «κάθε εμπόδιο για καλό», αφού αν το... σύμπαν συνομωτούσε με διαφορετικό τρόπο, τότε το συγκεκριμένο άλμπουμ, δε θα έβλεπε ποτέ το φως της μέρας. Και αλίμονό μας...

Βρισκόμαστε στις αρχές του 1979, όταν οι πατέρες του heavy metal έχουν ήδη κυκλοφορήσει το τελευταίο άλμπουμ της πρώιμης και ενδοξότερης εποχής τους, το Never Say Die, το οποίο, μαζί με το προηγούμενο Technical Ecstasy, δείχνει ότι η μαγεία των έξι πρώτων δίσκων, κάπου έχει χαθεί. 

Τα προβλήματα γιγαντώνονται και οι πωλήσεις πέφτουν, καθώς η νέα δεκαετία φέρνει νέα... ήθη. Ο Οzzy είναι αδύνατον να παραμείνει στη μπάντα* καθώς οι καταχρήσεις έχουν ταλαιπωρήσει τους πάντες γύρω του, ενώ ο ίδιος διαφωνεί κάθετα με τους τελευταίους πειραματισμούς. 

Ο μπασίστας και βασικός στιχουργός, Geezer Butler, θέλει κι αυτός να πορευθεί μόνος του, ενώ ο ντράμερ Bill Ward, παρότι θα δοκιμαστεί ως αντικαταστάτης του Madman (!) στα φωνητικά, το αποτέλεσμα αυτού του πειράματος και τα σοβαρά προβλήματά του με το αλκοόλ, στρέφουν, τελικά, τον Tony Iommi, στις σοβαρές πλέον λύσεις και στην αγαπημένη μπάντα του, τους Deep Purple.

Λάτρης της φωνής των Glenn Hughes, David Coverdale και Ian Gillan, μελετά με ποιον τρόπο θα μπορούσε να προκύψει ένας τέτοιος «γάμος». Ομως η πορεία των Rainbow και του Ronnie James Dio δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητη. Ο τεράστιος «κοντός», ύστερα από τρία μνημειώδη άλμπουμ εμφανίζει σημάδια κόπωσης στη συνεργασία του με τον Blackmore, ο Iommi βάζει προσωρινά στο «ψυγείο» τα σχέδιά του για τους αγαπημένους του, Hughes, Coverdale και Gillan, θεωρώντας ότι το φωνητικό εύρος και μέγεθος του Dio, μπορεί να υποστηρίξει τους νέους Sabbath των 80's.

Σε αντίθεση με την... τρεμάμενη φωνή του Ozzy, ο Dio είναι εντυπωσιακά επιβλητικός, ενώ στους Black Sabbath (σ.σ. θρυλείται πως όταν συναντήθηκαν για πρώτη φορά οι Dio και Iommi, έθεσαν επί τάπητος τον σχηματισμό ενός νέου γκρουπ) θα αναλάβει και τον μεγαλύτερο όγκο της εγγραφής των στίχων, κάτι που μέχρι εκείνη τη στιγμή ήταν έργο -κατά κύριο λόγο- του Butler.

Οι συνθέσεις της νέας εποχής του γκρουπ (στο οποίο θα παραμείνουν τελικά ο Butler και -προσωρινά- ο Ward) θα ανεβάσουν ταχύτητα και ο ήχος θα λειανθεί ελαφρώς -όπως επιτάσσει η νέα εποχή και το New Wave Of British Heavy Metal που αρχίζει να κυριαρχεί- διά χειρός Martin Birch, παραγωγού κυρίως των Purple, Rainbow, Whitesnake και μετέπειτα των Iron Maiden.

Στο Heaven and Hell μαζί με τον Dio θα ντεμπουτάρει και ο Geoff Nicholls ως ανεπίσημος, μα καθοριστικός πληκτράς της μπάντας, ο οποίος αρχικά προσελήφθη για να αντικαταστήσει τον Butler, αφού ο Dio παρότι ανέλαβε προσωρινά και το μπάσο**, τελικά δε συνέχισε (ο Nicholls, παρόλα αυτά, πρόλαβε κι έγραψε την σπουδαία μπασογραμμή στο ομότιτλο κομμάτι και αυτό πρέπει να του πιστωθεί).

Και οι Black Sabbath, εκεί που οι περισσότεροι «παροικούντες την Ιερουσαλήμ» βλέπουν το τέλος να έρχεται, καταφέρνουν όχι μόνον να σταθούν στα πόδια τους, αλλά και να σοκάρουν το κοινό και τον Τύπο, με ένα άλμπουμ - σταθμό.

Το εξώφυλλο του άλμπουμ ζωγραφίστηκε από τον Lynn Curlee, έναν χρόνο πριν από
την κυκλοφορία του. Ο πίνακας έχει τίτλο «the smoking angels». Εδω βλέπουμε τη φωτογραφία
 του 1928, η οποία αποτέλεσε την πηγή έμπνευσης με γυναίκες ντυμένες αγγέλους, που καπνίζουν
κατά τη διάρκεια ενός διαλείμματος ενός χριστουγεννιάτικου σόου. Ο κανονικός πίνακας
είναι πλάγιος και επειδή το εξώφυλλο είναι τετράγωνο, κόπηκε το φτερό του ενός αγγέλου.
«Ελαβα μια κλήση και με ρώτησαν αν είχα κάτι που θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν για
 εξώφυλλο, καθώς ο χρόνος λιγόστευε επικίνδυνα. Τους έστειλα αυτόν τον πίνακα και
η Warner Bros μού έστειλε μια επιταγή. Ολα τα άλλα είναι ιστορία», θα αποκαλύψει ο Curlee.

Ενα άλμπουμ απαράμιλλης ομορφιάς, που περιέχει όλα τα κλασικά doom χαρακτηριστικά του γκρουπ, όμως μεταφέρει άκρως αριστοτεχνικά τους Black Sabbath σε μια νέα δεκαετία όπου οι εξελίξεις είναι σαρωτικές και επανασυστήνει τον Dio στο κοινό. Ενα τεράστιο κατόρθωμα αναμφισβήτητα.

Το Heaven And Hell, το οποίο αν και μετά βίας ακουμπά τα 40 λεπτά σε διάρκεια, θα σημαδέψει βαθιά το metal με την κυκλοφορία του και θα χαρίσει στην ανθρωπότητα ένα κομμάτι - κόσμημα, που πάντα θα διεκδικεί θέση σε οποιοδήποτε top 5: το ομώνυμο Heaven And Hell, δομημένο με τις θεατρικές, ανατριχιαστικές διακυμάνσεις της ερμηνείας του Dio, το επιβλητικό, πανέμορφο ριφ του Iommi, την απρόβλεπτη διακύμανση του, το ξέσπασμά του και το ακουστικό outro την ώρα που ακροατής πρέπει να βρίσκεται μάλλον... ημιλιπόθυμος από αυτό που έχει προηγηθεί.

Αλλά, αφιερώνοντας τόσες λέξεις γι' αυτό το κομμάτι, μάλλον αδικώ κατάφωρα τραγούδια όπως το Children of the Sea που επηρέασε γενιές και γενιές μουσικών και συγκροτημάτων· το τσουνάμι Die Young ή τα αριστουργήματα Lady Evil, Neon Knights (με ριφ που θα απολαύσουμε στην πορεία από τους Iron Maiden), πέντε κορυφαίες heavy metal στιγμές. Φυσικά, δε γίνεται να παραβλέψουμε και τα heavy rock διαμάντια, Wishing Well, Walk Away και Lonely Is the Word (τι εισαγωγή!) με το έντονο άρωμα Rainbow.

Στο Heaven And Hell πέραν των σκοτεινών στίχων και της μαεστρικής ερμηνείας του Dio, αναδεικνύει και το αστείρευτο κιθαριστικό μεγαλείο του Iommi με τις ακουστικές κιθάρες, τα σπαρταριστά χυμώδη ριφ και τα ανατριχιαστικά solos του. Παράλληλα, το ηχητικό χαλί από τα πλήκτρα του Nicholls είναι απίστευτα στοχευμένο, ενώ πέραν από τον επιβλητικο ήχο και το παίξιμο του Butler, εντύπωση προκαλεί το τόσο στιβαρό drumming του Ward, σε μια περίοδο όπου ο ίδιος βρισκόταν σε μια έντονη προσωπική περιδίνηση (σ.σ. έχει δηλώσει χρόνια μετά, ότι πλέον δεν θυμάται καν τις μέρες που ηχογράφησε το άλμπουμ, έχοντας χαρακτηρίσει τη δουλειά αυτή ως την αρχή μιας νέας μπάντας για την οποία δεν είχε ιδέα σε ποια μπάντα ήταν...)

To artwork του οπισθόφυλλου του άλμπουμ διά χειρός
 του 99χρονου σήμερα Harry Carmean.

Η τρομακτική αυτοπεποίθηση του Ronnie James Dio, που κοίταξε κατάματα το πεπρωμένο του και τον εχθρικό (αρχικά) Τύπο και το κοινό, η απόλυτη προσαρμογή του στα νέα δεδομένα μιας μπάντας - τοτέμ και στην τελική, το αποτέλεσμα το οποίο παρήχθη, θα τον ανεβάσουν από το σημείο αυτό κι έπειτα στην κορυφή των τραγουδιστών του σκληρού ήχου και θα του δώσουν ώθηση για να διανύσει την τρίτη «νιότη» του με τη σπουδαία solo δισκογραφία του (διαβάστε ΕΔΩ την ιστορία του Ηoly Diver).

Σε αντίθεση μ' αυτόν, οι Black Sabbath «βούτηξαν» με τα μούτρα στο NWOBHM ύστερα από το Mob Rules και ουδέποτε έφτασαν στα δυσθεώρητα ύψη του παρελθόντος. 

O Ιommi, θα απομείνει μόνος στη μπάντα μαζί με τον Nicholls, θα συνεργαστεί τελικά με τους Gillan και Hughes είτε με την ετικέτα των Black Sabbath είτε ως solo και θα συναντηθεί δισκογραφικά με τον Dio και τον Butler ξανά το 1992 στο συμπαθητικό Dehumanizer αλλά και στο εξαιρετικό Τhe Devil You Know του 2009 ως Heaven And Hell πλέον κι όχι ως Βlack Sabbath, έναν χρόνο πριν από τον θάνατο του σπουδαίου ερμηνευτή, τον οποίο προλάβαμε να καμαρώσουμε την 1η Ιουλίου του 2007 στη Μαλακάσα.

«Ο Ozzy τραγουδούσε παράλληλα με το ριφ», θα πει στην αυτοβιογραφία του (Iron Man: My Journey Through Heaven And Hell With Black Sabbath) ο Iommi. «Απλώς ακούστε το Iron Man και θα καταλάβετε τι εννοώ: η φωνητική του γραμμή αντιγράφει τη μελωδία της μουσικής. Δεν υπήρχε τίποτα κακό σε αυτό, αλλά στον Ronnie άρεσε να τραγουδάει πέρα από το ριφ, να έχει μια μελωδία διαφορετική από αυτή της μουσικής, η οποία μουσικά ανοίγει πολύ περισσότερες πόρτες. Δεν θέλω να ακούγομαι σαν να κατηγορώ τον Ozzy, αλλά η προσέγγιση του Ronnie άνοιξε έναν νέο τρόπο σκέψης για μένα…». 

They say that life's a carousel
Spinning fast, you gotta ride it well
The world is full of Kings and Queens
Who blind your eyes and steal your dreams...

Τα κομμάτια:

1. Neon Knights 3:53

2. Children of the Sea 5:34

3. Lady Evil 4:26

4. Heaven and Hell 6:59

5. Wishing Well 4:07

6. Die Young 4:45

7. Walk Away 4:25

8. Lonely Is the Word 5:51

Total length: 39:46

Τhe SHADOW

* «Ο Ward ήταν εκείνος που ανέλαβε να μου πει ότι απολύθηκα από τους Sabbath», υποστηρίζει στην αυτοβιογραφία του ο Οzzy Osbourne («Είμαι ο Ozzy» εκδ. Zoobus Publications 2010): «Ηταν 27 Απριλίου του 1979. Κάναμε πρόβες στο L.A. και ήμασταν όλοι στουπί. Ηταν φανερό ότι τον Bill (Ward) τον είχαν στείλει οι άλλοι, γιατί δεν είναι τύπος που κάνει απολύσεις. Δε θυμάμαι ακριβώς τι μου είπε. To κεντρικό σημείο ήταν πως ο Tony (Iommi) πίστευε ότι ήμουν ένας πιωμένος κοκάκιας και ήταν χάσιμο χρόνου να ασχοληθεί μαζί μου [...] Θα έλεγα ψέμματα αν υποκρινόμουν ότι δε με πείραξε αυτό που έγινε [...] Και το να με απολύσουν επειδή ήμου τύφλα ήταν υποκριτικές μ@@κίες. Ολοι ήμασταν το χάλι μας [...] Ο Ronnie James Dio είναι σπουδαίος τραγουδιστής. Από την άλλη όμως, δεν είμαι εγώ κι εγώ δεν είμαι αυτός. Θα προτιμούσα το γκρουπ να το είχαν ονομάσει Black Sabbath ll». 

** Ο πρώην μπασίστας των Elf και των Rainbow, Craig Gruber, ενεπλάκη και αυτός στην εγγραφή του άλμπουμ. Ο Iommi παραδέχτηκε στην αυτοβιογραφία του ότι ο Gruber είχε πράγματι ηχογραφήσει όλα τα μπάσα στο Heaven and Hell, αλλά ο Butler τα έπαιξε ξανά, όπως ήθελε αυτός μετά την επιστροφή του. Ο Gruber τόνισε ότι αυτός και το συγκρότημα, παρ' όλα αυτά, κατέληξαν σε «μια κατάλληλη οικονομική συμφωνία» για να κλείσει το θέμα...