ΜΑΚΡΑΝ από τα πιο δύσκολα και χρονοβόρα αφιερώματα που επιχείρησα να γράψω, το Hemispheres των Καναδών Rush. Αν και για πολλούς δε θεωρείται το καλύτερο ή πιο επιτυχημένο άλμπουμ, προσωπικά θα το χαρακτήριζα ως κομβικό, για τη μετέπειτα εξέλιξη του γκρουπ, του progressive, της μουσικής γενικότερα. Ενα άλμπουμ (το 6ο από τα 19 μέχρι σήμερα) πλούσιο τόσο μουσικά, όσο και νοηματικά, με εξαιρετική πλοκή για την εποχή και έντονα πολιτικοποιημένο. Κοινώς, ένα μικρό θαύμα, σαν αυτά που μόνο το ροκ μπορούσε να δημιουργήσει κάποτε...
Alex Lifeson και Geddy Lee ντύνουν μοναδικά (απίστευτες αλλαγές, Σαμπαθικά ξεσπάσματα, μεγαλειώδη arpeggios, τρελό κάλπασμα μπάσου, αλλά και ευφυή ντραμς του Peart, παίξιμο που υιοθέτισε χρόνια μετά ο Portnoy και όχι μόνο) το στιχουργικό πόνημα του Neil Peart, ο οποίος περιστρέφεται γύρω από την αέναη μάχη του ανθρώπινου μυαλού (των δύο ημισφαιρίων του) ανάμεσα στο λογική και το συναίσθημα, με φόντο την ελληνική μυθολογία. Και στη μέση η ισορροπία (ο θεός Κύκνος, σε συνέχεια της ιστορίας από το προηγούμενο άλμπουμ, A Farewell To Kings) που επιτρέπει την ίση κατανομή λογικής και συναισθήματος στη σκέψη των ανθρώπων, οι οποίοι επιμένουν να γεύονται το ένα ή το άλλο άκρο. Το έργο του γίνεται αντιληπτό από τους δύο θεούς των «άκρων», τον Απόλλωνα, κομιστή της Σοφίας, τον εκπρόσωπο του αριστερού ημισφαιρίου της λογικής και της σκέψης, αλλά και από τον Διόνυσο, τον κομιστή της Αγάπης, εκπρόσωπο του δεξιού ημισφαιρίου του συναισθήματος. Η σύγκρουση αναπόφευκτη, ο Αρμαγεδδών ξεσπά στον ανθρώπινο νου, αλλά και στα ηχεία με την παραγωγή να κάνει κάποια ανεπαίσθητα τρικ με το δεξί και αριστερό κανάλι όταν ο Lee τραγουδά «Sorry hemispheres». Μοναδικό, ανατριχιαστικό!
 |
| O Neil Peart. |
Το Circumstances, αντικατοπτρίζει κατά κάποιο τρόπο την πίεση που υπήρχε εκείνο το διάστημα στο γκρουπ. Στο κομμάτι υπάρχει ο στίχος στα γαλλικά, «Plus ca chance / Plus c' est la meme chose». Lee και Lifeson, έπρεπε να μάθουν γαλλικά εξαιτίας της επιμονής του Peart, ο οποίος είχε φορτιστεί έντονα από τις ταραχές στη χώρα τους. Το Hemispheres βγήκε στο παρά... ένα, έπειτα από μεγάλη καθυστέρηση, ενώ η σύνθεση του La Villa Strangiato, σύμφωνα με τον Lee διήρκησε όσο πήρε για να δημιουργηθεί ολόκληρο το Fly By Night.
Ακολουθεί το Τhe Trees. Τεράστιο κομμάτι μουσικά, που όμως δημιούργησε μεγάλους τριγμούς, κάνοντας πολλούς να κατηγορήσουν το γκρουπ για φασισμό κτλ. Τα χρόνια μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο σημαδεύτηκαν από την αστάθεια ως προς την θέση του Κεμπέκ στην καναδική συνομοσπονδία. Νέοι ευρωπαίοι μετανάστες κατά την περίοδο 1950–1980 και μετανάστες από την Ασία, την Αφρική, κ.ά. κατά τα πιο πρόσφατα χρόνια άλλαξαν σημαντικά την γαλλοβρετανική εικόνα του Καναδά. Η εθνική ταυτότητα του Καναδά άρχισε να παίρνει νομική μορφή από την δεκαετία του 1950. Το 1957, το Καναδικό Κοινοβούλιο ψήφισε νόμο για την καναδική υπηκοότητα — μέχρι τότε οι πολίτες του Καναδά θεωρούνταν «βρετανοί υπήκοοι». Από το 1965, ο Καναδάς έχει για επίσημη σημαία ένα κόκκινο φύλλο από σφένδαμο με δύο κόκκινες λωρίδες εκατέρωθεν οι οποίες συμβολίζουν τον Ατλαντικό και τον Ειρηνικό Ωκεανό.
Από το 1969 ο Καναδάς είναι επισήμως δίγλωσση χώρα, πράγμα που σημαίνει ότι όλες οι ομοσπονδιακές υπηρεσίες λειτουργούν στα αγγλικά και στα γαλλικά. Ωστόσο, μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι γαλλόφωνοι κάτοικοι του Κεμπέκ, μετά από τρεις αιώνες ως πολίτες β΄ κατηγορίας υπό την κηδεμονία της Καθολικής Εκκλησίας, αποφάσισαν να ζητήσουν με πιο δυναμικό τρόπο τα δικαιώματά τους. Η λεγόμενη «Ήσυχη Επανάσταση» κατά την δεκαετία του 1960, άλλαξε κατά πολύ την οικονομική και κοινωνική κατάσταση στο Κεμπέκ. Τον ίδιο καιρό έκανε την εμφάνισή της η τρομοκρατική ομάδα «Μέτωπο για την Απελευθέρωση του Κεμπέκ». Τον Οκτώβριο του 1970, το FLQ δολοφόνησε τον επαρχιακό υπουργό Εργασίας, Πιέρ Λαπόρτ, και η ομοσπονδιακή κυβέρνηση του Πιέρ Έλλιοτ Τρυντώ επενέβη δυναμικά κηρύσσοντας στρατιωτικό νόμο. Το 1976, στις επαρχιακές εκλογές στο Κεμπέκ, πρώτο κόμμα βγήκε το εθνικιστικό Κόμμα (Parti québecois) και το 1980 διεξήχθη δημοψήφισμα για την απόσχιση της επαρχίας από τον Καναδά. Παρόμοιο δημοψήφισμα έγινε και το 1995, αλλά και στα δύο το αποτέλεσμα ήταν αρνητικό για τους υποστηρικτές της ανεξαρτητοποίησης του Κεμπέκ. Σήμερα, η κατάσταση έχει σταθεροποιηθεί στη χώρα, αν και πριν από περίπου 2 χρόνια είχαμε νέο επεισόδιο.
 |
| Οι Alex Lifeson (αριστερά) και Geddy Lee. |
«Υπάρχει αναταραχή στο δάσος,
Υπάρχει πρόβλημα με τα δέντρα,
Οι σφένδαμοι (σ.σ. θυμίζω το φύλλο στη σημαία του Καναδά) θέλουν περισσότερο φως του ήλιου
Και οι βελανιδιές αγνοούν τις εκκλήσεις τους.
Το πρόβλημα με τα σφενδάμια,
(Και να είστε απολύτως πεπεισμένοι ότι έχουν δίκιο)
είναι ότι οι βελανιδιές είναι πάρα πολύ υψηλές
και αρπάζουν όλο το φως.
Αλλά οι βελανιδιές δεν μπορούν να βοηθήσουν τα συναισθήματά τους
Αν τους αρέσει ο τρόπος που γίνονται.
Και αναρωτιούνται γιατί η σφενδαμιά
δεν μπορεί να είναι ευχαριστημένη με τη σκιά τους.
Υπάρχει πρόβλημα στο δάσος,
Και τα πλάσματα όλα έχουν φύγει,
Η σφενδαμιά κραυγάζει "καταπίεση!"
Και οι βελανιδιές ταρακουνούν λίγο το κεφάλι τους
Έτσι, τα σφεντάμια διαμόρφωσαν μια ένωση
Και απαίτησαν ίσα δικαιώματα.
Οι βελανιδιές είναι όντως πάρα πολύ άπληστες
Εμείς θα τους κάνουμε να μας δώσουν το φως.
Τώρα δεν υπάρχει μεγαλύτερη καταπίεση,
Για να περάσει με έναν ευγενή νόμο,
Και τα δέντρα όλα διατηρούνται ίσα
Με πέλεκυ, τσεκούρι, και το είδα...»
Αυτός ο τελευταίος στίχος πυροδότησε σειρά αντιδράσεων κατά του γκρουπ, το οποίο κατηγορήθηκε για ώθηση των νέων στη βία και άλλα πολλά, μία «ρετσινιά» που τους ακολουθεί μέχρι σήμερα.
Μ' αυτά και μ' αυτά, το άλμπουμ κλείνει με το La Villa Strangiato, την παράξενη πόλη. Ενα instrumental έπος, που παίχθηκε δεκάδες φορές και περισσότερο από μία εβδομάδα μέχρι να πάρει την τελική του μορφή. Το πιο μεγαλειώδες κομμάτι του άλμπουμ, πραγματική κληρονομιά για τις επόμενες γενιές, ενώ οι φήμες λένε ότι η δομή του αφορά σε εφιάλτες που έβλεπε ο Lifeson εκείνο το διάστημα (δείτε την tracklist και θα καταλάβετε). Oπως προανάφερα, το κομμάτι ήταν πολύ χρονοβόρο. Λέει ο Lee: «Ηταν το πρώτο κομμάτι μας, χωρίς καθόλου φωνητικά. Έτσι κάθε ενότητα έπρεπε να ξεχωρίζει με δικό του θέμα και μουσική δομή».
Συμπερασματικά, το Hemispheres μπορεί να πραγματεύεται την αέναη μάχη της λογικής και του συναισθήματος (βλ. εξώφυλλο), όμως ουσιαστικά πρόκειται για ένα δαιδαλώδες, μοναδικό μουσικό καταθετήριο των τριών Καναδών μάγων, στην ανθρωπότητα. Τους ευχαριστούμε!
Η tracklisting:
1. "Cygnus X-1 Book II: Hemispheres" – 18:08
I: "Prelude" - (0:00/4:29)
II: "Apollo" Bringer of Wisdom – (4:30/6:59)
III: "Dionysus" Bringer of Love – (7:00/09:05)
IV: "Armageddon" The Battle of Heart and Mind – (09:06/11:58)
V: "Cygnus" Bringer of Balance – (12:00/16:58)
VI: "The Sphere" A Kind of Dream – (17:02/18:08)
2. "Circumstances" – 3:42
3. "The Trees" – 4:46
4. "La Villa Strangiato (An Exercise in Self-Indulgence)" – 9:35
I: "Buenos Nochas, Mein Froinds!" - (0:00)
II: "To sleep, perchance to dream..." - (0:27)
III: "Strangiato theme" - (2:00)
IV: "A Lerxst in Wonderland" - (3:16)
V: "Monsters!" - (5:49)
VI: "The Ghost of the Aragon" - (6:10)
VII: "Danforth and Pape" - (6:45)
VIII: "The Waltz of the Shreves" - (7:26)
IX: "Never turn your back on a Monster!" - (7:52)
X: "Monsters! (Reprise)" - (8:03)
XI: "Strangiato theme (Reprise)" - (8:17)
XII: "A Farewell to Things" - (9:20)
